23 lutego – Światowy Dzień Walki z Depresją. Co zrobić, gdy nasz bliski przejawia objawy depresyjne? Opowiada mgr Anna Markowicz z Zespołu Psychologów

W dniu 23 lutego obchodzony jest Światowy Dzień Walki z Depresją. Stanowi to istotny moment do podniesienia świadomości na temat tego jak rozumieć objawy depresyjne u Pacjenta zmagającego się z chorobą somatyczną oraz jak bliscy i personel medyczny mogą udzielić niezwykle potrzebnego wsparcia.

Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) na depresję cierpi ok. 350 milionów ludzi na całym świecie. Depresja jest zaburzeniem nastroju charakteryzującym się m.in. częstym uczuciem smutku, przygnębienia, zmęczeniem, wycofaniem z życia społecznego, utratą zainteresowań i odczuwania przyjemności, zaburzeniami snu i apetytu. Często depresji towarzyszy także niepokój i poczucie beznadziejności.

Zagadnienie depresji u Pacjentów somatycznych jest bardzo istotne z kilku powodów. Po pierwsze, depresja może towarzyszyć chorobom somatycznym (osoby skarżą się na ból lub inne dolegliwości fizyczne, pomimo że badania nie wykazują żadnych zmian chorobowych) i znacząco pogarszać jakość życia oraz utrudniać proces leczenia. Depresja może również zwiększać ryzyko powikłań związanych z chorobą somatyczną oraz zmniejszać skuteczność leczenia. Ponadto epizod depresji może prowadzić do wycofania i pogorszenia funkcjonowania społecznego chorego, co może utrudniać proces zdrowienia.

Sytuacja, w której Pacjent przebywa na oddziale szpitalnym jest olbrzymim wyzwaniem dla samego chorego. Zmuszony jest, by przystosować się do całkiem nowych okoliczności, co nie zawsze jest proste i może stwarzać różnego rodzaju trudności adaptacyjne oraz wpływać na nastrój.

Czynnikami ryzyka pojawienia się depresji u pacjenta somatycznego są m.in.: osamotnienie, lęk przed chorobą/zabiegiem, znikoma sieć wsparcia społecznego, współistniejące choroby i możliwe zaburzenia psychiczne, problemy rodzinne/zawodowe, utrata sprawności na skutek choroby/leczenia, przedłużający się pobyt w szpitalu lub powikłania po leczeniu.

Szczególnie narażeni na pojawienie się objawów depresyjnych są Pacjenci, których pobyt na oddziale znacznie się wydłuża, doświadczają utraty sprawności na skutek choroby bądź leczenia lub są wielokrotnie hospitalizowani z powodu wielokrotnych dekompensacji zdrowia. Może to rodzić poczucie niesprawiedliwości i braku kontroli nad swoim losem, a w konsekwencji prowadzić do pojawienia się depresji.  Zaburzenia depresyjne dotykają również dzieci i młodzieży oraz osoby dorosłe w podeszłym wieku, które są jedną z dominujących grup chorych w naszym Szpitalu. Depresja obok otępienia, jest najczęściej diagnozowaniem zaburzeniem psychicznym u osób po 65 roku życia, co tylko potwierdza skalę zjawiska.

Co robić, gdy nasz bliski przejawia objawy depresyjne?

Najważniejszym krokiem jest skierowanie go do specjalisty, który może udzielić profesjonalnej pomocy – czyli stworzenie możliwości do rozmowy z psychologiem bądź lekarzem psychiatrą. Należy pamiętać, że Pacjent ugłaśniający myśli samobójcze wymaga niezwłocznej konsultacji psychiatrycznej. Istotne jest, by pozostać przy chorym tak długo jak to możliwe, najlepiej do czasu przybycia specjalisty.

Najskuteczniejsze formy leczenia depresji to farmakoterapia i/lub psychoterapia. Za najbardziej przebadane i rekomendowane nurty terapeutyczne w leczeniu depresji uznaje się:

– psychoterapię poznawczo behawioralną, w której leczenie depresji odbywa się poprzez identyfikowanie i modyfikację negatywnych myśli i przekonań oraz zmianę zachowania,

– psychoterapię psychodynamiczną, która skupia się na opracowaniu nieświadomych konfliktów emocjonalnych.

W kontakcie z osobą, która prezentuje objawy depresyjne ważne wydaje się być uprawomocnianie – uznanie i akceptacja pojawiających się emocji i przeżyć.. Tworząc przestrzeń do rozmowy, aktywnie słuchając, traktując ją z empatią i szacunkiem pokazujemy, że jej trudności są dla nas ważne i chcemy ją wesprzeć.

„Jako zespół psychologów w Krakowskim Specjalistycznym Szpitalu im. św. Jana Pawła II, który zapewnia opiekę psychologiczną dla Pacjentów na każdym oddziale, chcielibyśmy podjąć wysiłek w edukację naszej społeczności oraz być inspiracją do podjęcia działań mających na celu poprawę opieki nad osobami dotkniętymi depresją. Pracując z Pacjentami dotkniętymi depresją i ich rodzinami, zależy nam na tym, aby najbliżsi osób przebywających na oddziałach szpitalnych mogli lepiej zrozumieć, czym jest depresja, jak rozpoznawać pierwsze jej objawy oraz jak skutecznie wspierać osoby, które na nią cierpią. Świadomość tego problemu może pomóc w zmniejszeniu stygmatyzacji osób dotkniętych depresją, zarówno w społeczeństwie, jak i w środowisku medycznym, co może przyczynić się do znacznej poprawy opieki nad Pacjentami” – mówi mgr Anna Markowicz z Zespołu Psychologów.