15 kwietnia – Światowy dzień trzeźwości. 7 mitów na temat alkoholizmu omawia psycholog mgr Piotr Rutkowski

W dniu 15 kwietnia na całym świecie obchodzony jest Dzień Trzeźwości.  Poniżej przedstawiamy 7 mitów na temat alkoholizmu, które omówi mgr Piotr Rutkowski – Psycholog i Terapeuta Uzależnień w procesie certyfikacji z Zespołu Psychologów.

 

• “Alkoholizm dotyczy tylko osób z marginesu społecznego”
  – Alkoholizm jest chorobą, która może spotkać każdego. Jest to schorzenie silnie związane z układem nagrody w naszym mózgu, regulującym proces doświadczania stanów przyjemności. Kryteriami diagnostycznymi tej choroby nie jest wiek, wykształcenie czy status ekonomiczny, lecz: odczuwanie przymusu picia; brak kontroli nad piciem; zmiana tolerancji; występowanie objawów odstawiennych; zaniedbywanie alternatywnych źródeł przyjemności na rzecz alkoholu oraz dalsze spożywanie alkoholu mimo świadomości jego negatywnych konsekwencji zdrowotnych. Są to objawy alkoholizmy według kryteriów Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10.
• “Alkoholik spożywa tylko wódkę”
  – Alkoholizm nie ogranicza się do przyjmowania wyłącznie mocnych alkoholi – równie zagrażające jest nadużywanie innych napojów alkoholowych, takich jak wina czy piwa. Wieloletnie obserwacje i badania psychologiczne pozwoliły na wyróżnienie kilku faz, stadiów rozwoju choroby alkoholowej – od fazy ostrzegawczej, przez fazę krytyczną przechodzi się do picia chronicznego. W wyniku rozwoju uzależnienia alkoholik może zacząć spożywać coraz więcej butelek piwa, lampek wina, a następnie, w wyniku zaburzenia tolerancji sięgać po coraz mocniejsze alkohole.
• “Osobą z mocną głową raczej się nie uzależni i może spokojnie pić”
  – Osoby z tzw. “mocną głową” są również pacjentami w grupie ryzyka uzależnienia się od alkoholu. Co więcej, “mocna głowa” może świadczyć o zmianie tolerancji alkoholowej – w chorobie alkoholowej następuje wzrost tolerancji, ale również może dojść do załamania tolerancji na alkohol. W pogłębionych fazach uzależnienia alkoholik zaczyna pić w samotności, w ukryciu. Podczas spotkań towarzyskich może natomiast nadmiernie „inicjować kolejki”, upijać się aż do „urwania filmu” czy szukać nadmiernych uzasadnień czy okazji do spożywania alkoholu (oczywiście takie, które nie wynikają z uzależnienia).
• “Alkoholik pije codziennie”
  – Alkoholik nie musi pić codziennie. W pogłębionych fazach alkoholizmu występują fazy spożywania alkoholu na przemian okresami abstynencji – w celu udowodnienia sobie czy innym, że nie ma się problemu. Alkoholik może również pić ciągami. W terapii i leczenia uzależnień leczenia nie jest istotne to, czy Pacjent pije codziennie, ale analiza i praca nad tymi trudnościami, z którymi próbuje sobie złudnie radzić alkoholem – np. trudność z przeżywaniem nieprzyjemnych emocji jak złość czy poczucie samotności albo trudność z odpoczywaniem w sposób konstruktywny, bezpieczny i zdrowy.
• “Osoba, która ma problem z alkoholem przestałaby pić w każdej chwili, gdyby chciała”
  – Alkoholik nie pije dlatego bo chce, tylko dlatego, że odczuwa przymus picia – jest to uczucie niezmiernie natrętne i nieprzyjemne. Unikanie natrętnych myśli o piciu jest niemal niemożliwe, osoba uzależniona pije po to, żeby doświadczyć ulgi od tego nieprzyjemnego stanu. Jednak człowiek zawsze ma wolną wolę – wolną wolę po to, żeby podjąć się leczenia i szukać pomocy w destrukcyjnym nałogu.
• “2 piwa dziennie nie wpłyną znacząco na nasze zdrowie”
  – Kluczowe w alkoholizmie są mechanizmy psychologiczne chroniące nas od trudnej prawdy, czyli przyznania się do problemu alkoholowego. Alkoholik racjonalizuje swoje picie, tłumacząc np. „że to tylko dwa piwa dziennie”. Jednak kiedy spojrzymy na liczby z innej perspektywy, okazuje się, że dwa pięcioprocentowe piwa pite każdego dnia to około 60 piw miesięcznie, a tym samym ponad 700 piw rocznie. Jednocześnie, daje to około 350 litrów piwa rocznie, czyli około 18 litrów czystego alkoholu. Każda dawka alkoholu jaką spożywamy jest trucizną dla naszego organizmu. W wyniku destrukcyjnego stylu picia mogą rozwinąć się przewlekłe choroby serca, wątroby czy nerek. Ponadto, nieleczony alkoholizm w ostatniej fazie choroby (chronicznej) zazwyczaj kończy się śmiercią.
• “Nie jestem alkoholikiem ponieważ jestem trzeźwy w pracy, nie mam problemów finansowych i mam dobre relacje z rodziną”
  – Wyznacznikiem choroby alkoholowej nie są konsekwencje finansowe, prawne czy rodzinne, ale ww. 6 cech uzależnienia od alkoholu. Jednak często osoby podejmują kroki ku leczeniu (dobrowolnie lub z nakazu) dopiero gdy zaczną doświadczać skutków rodzinnych, zawodowych czy prawnych (jak utrata wsparcia społecznego, pracy czy prawa jazdy). Ważne jest to, że leczenie można zacząć w każdej fazie choroby, jednak im wcześniej, tym lepiej. Przekonanie, że nie mamy problemu z alkoholem ponieważ nie doświadczamy jeszcze istotnych konsekwencji społeczno-ekonomicznych, może świadczyć o występowaniu takich mechanizmów obronnych w uzależnieniu, jak zaprzeczanie chorobie czy umniejszanie skali problemu.

Jak już wspomniano, proces leczenia uzależnienia od alkoholu można zacząć na każdej fazie rozwoju uzależnienia. Jeśli zauważasz, że:
– nie trzymasz się swoich planów dotyczących picia alkoholu;
– trudno jest ci odłożyć picie na później;
– pilnujesz, żeby zawsze mieć dostęp do alkoholu w domu;
– pijesz w samotności, w ukryciu przed innymi;
– w celu złagodzenia skutków fizycznych czy psychologicznych dzień po piciu spożywasz alkohol;
– trudno jest ci odprężyć się czy zrelaksować się bez alkoholu;
– pijesz coraz więcej, częściej i mocniejsze alkohole;
– dawne przyjemności czy pasje zeszły na drugi plan na rzecz alkoholu;
– inne osoby zaczynają zwracać uwagę na twoje schematy spożywania alkoholu;
może to świadczyć o tym, że masz problem z nadużywaniem alkoholu. Jeśli nie wiesz, jak zacząć proces leczenia tej choroby, warto się skontaktować się ze swoim lekarzem pierwszego kontaktu w celu uzyskania wszelkich porad i dalszych zaleceń (np. skierowanie do specjalisty psychoterapii uzależnień). W Polsce są dostępne różne formy leczenia jak leczenie ambulatoryjne w formie terapii indywidualnych i grupowych oraz leczenie na oddziałach dziennych i stacjonarnych. Jeśli potrzebujesz pomocy z swoim destrukcyjnym nałogiem, sprawdź gdzie możesz uzyskać profesjonalną pomoc na stronie Krajowego Centrum Przeciwdziałania Uzależnieniom: https://kcpu.gov.pl/mapa/.